Tüp Bebek ve İnfertilite Derneği’nin (TÜBİD) 2. Ulusal Kongresi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) gerçekleştirildi. Uzman isimlerin katıldığı kongrede Tüp bebek ve infertilite alanındaki gelişmeler ele alındı. TÜBİD Genel Başkanı Prof. Dr. Bülent Tıraş, tüp bebek tedavisinde başarıyı artıran ve bu alanda Dünya’da ilk kez uygulanan yeni yöntemleri şöyle anlattı:
Bülent Tıraş
İnfertilite konusunda birinci amacımız, yumurta sayısını artırmak, ikinci amacımız ise yumurtaları gençleştirerek, daha ileri yaştaki kadınlarımızı anne yapabilmek. Eskiden 43’ten sonra pek fazla bir gebelik görmüyorduk. Son 5 yıldır PRP yöntemini kullanıyoruz. 4 yıl önce kök hücreyle ilgili çalışmalara başladık. Son 7-8 aydır da ‘eksozom’ yöntemi üzerinde çalışıyoruz ve yüz güldürücü sonuçlar alıyoruz. Yakın bir gelecekte eksozom güçlü bir tedavi seçeneği olarak günlük hayatımıza girecek. Yani 46-47 yaşında annelik şansı artacak. Tabii bütün bu işlemlerin doğru yerlerden alınan örneklerle yapılması gerekir. PRP ve eksozomlar kişinin kendi kanından elde edilmelidir. Yine kadının kendi kemik iliğinden elde edilen kök hücrelerle yumurtalıklara enjeksiyon işlemi yapılmalıdır. Yani yumurtalıklarda farklı bir kişiye ait DNA yapılarının kullanılmaması lazım.
YUMURTALARA ‘GÜÇ’ DOPİNGİ
Yaşla birlikte en önemli nokta yumurtanın enerjisini kaybetmesidir. Bir kadının 46-47 yaşında çok sayıda yumurtası olabilir ama yumurtanın gücü, enerjisi yetmiyor. Tüp bebek tedavisinde ancak olgun yumurtalarla işlem yapabilirsiniz. Prof. Dr. Ercüment Ovalı ile olgunlaşmamış yumurtaların kullanılabilir hale gelmesi için mitokondri nakli üzerine bir çalışma yapıyoruz. Biliyoruz ki mitokondri, hücrelerin enerji kaynağıdır. Mitokondri nakli, hastanın kendi yumurtalıklarından biyopsi alınarak yapılıyor. Ancak biz, bu yöntemi daha da kolaylaştırarak, mitokondrileri kişinin kendi kanındaki hücreleri tarayıp, elde ettik. Proje ile mitokondrileri demir bilye yöntemiyle elde edip, bunların olgunlaşmamış yumurtaların içine girmesini, o yumurtaların da olgunlaşmasını sağlayıp, tüp bebek tedavisinde kullanılabilmesini amaçlıyoruz.
EKSOZOM İLE BAŞARI ARTACAK
ABD’de Stanford Üniversitesi’nde çalışan Prof. Dr. Utkan Demirci’nin geliştirdiği yöntemle yine Dünya’da bir ilke imza attık. Hücrelerin binde biri boyutunda olan eksozomlar hücrelerin tamamen birbirleriyle haberleşmek için kullandıkları bir mektup, elektronik posta gibi düşünülebilir. Bu çok küçük haberci kesecikleri etki ettikleri hücrenin fonksiyonlarını güçlendirmekte ve o hücreyi onarabilmektedir. Daha önce kandan doğrudan elde edilemeyen bu haberci kesecikler Demirci’nin geliştirdiği özel bir cihazla yüksek basınç altında kandan alınıp, süzülüp, elde edilebilir hale geldi. Bu yöntemle yumurtalar gençleştirip, kuvvetlendirilebiliyor.
‘PRP hastaların yüzde 30-40’ında başarı sağlıyor’
Yale Üniversitesi Tüp Bebek ve Üreme Sağlığı Bölümü Başkanı Prof. Dr. Emre Seli de toplantıda, infertilite dünyası araştırmacılarının, yaşı ilerlemiş hastalara yeni seçenekler sunmaya çalıştığını belirterek, şunları söyledi: Dünyada ilk defa yapılan PRP işleminin, yumurtalara moleküler düzeyde olumlu etki gösterdiğini tespit ettik. Bilim dünyası çok açık bir şekilde gördü ki, PRP verildiği zaman yumurtanın enerji hücrelerinin birbirine temasında, hücrelerin sağlıklı bölünmesini düzenleyen sistemlerde artış oluyor.”
Emre Seli
Seli, 2 yıllık süren bir projede 90 hastada uygulanan PRP sonrası “PRP hücreyi değiştirdi mi?” sorusunun cevabını da şöyle verdi: “Evet değiştirdi. Hatta bazı bölümleri 3-5 kat değiştirdi. 3 ayrı analizden geçirildi. Üçünde de aynı model işlendi. PRP hastaların yüzde 30-40’ında başarılı oluyor. Biz hastadan alınan örnekle bir ilaç değil bir süspansiyon yapıyoruz. İlaç standarttır. Ama süspansiyon herkese göre farklıdır. Kimilerinde az faktör olduğu için yumurtalarına az etki ediyor. Kiminin ki çok kuvvetli verildiğinde kendiliğinden gebe kalıyor. Biz içindeki faktörleri saptayıp, süspansiyonla ‘ne verildiği-nasıl sonuç vereceği’ öngörüsü ile başarının yüzde 30’lardan yüzde 80’e çıkacağını düşünüyoruz.”
‘Çöpe giden yumurtalar sonunda işe yarayacak’
Prof. Dr. Ercüment Ovalı ise Prof. Dr. Bülent Tıraş’ın ‘Mitokondri transplantasyonu için ne yapabiliriz?’ talebi üzerine çalışmalara başladıklarını belirterek, şu açıklamayı yaptı:
Ercüment Ovalı
Yumurta hücreleri toplandığında işe yaramayan grup çöpe atılıyordu. Biz bir süredir ‘Tüp bebek tedavisi için bu yumurtaları nasıl olgunlaştırabiliriz’ cevabında yoğunlaştık ve mitokondri naklini gerçekleştirdik. Dünya’da ilk kez kişinin kendi kanından demir bilye sistemiyle kısa sürede yüzde 99,9 mitokondri elde edebiliyoruz. Üstelik ‘pinositoz’ dediğimiz yöntemle mitokondrinin zor ve zahmetli bir iş olan enjeksiyon yöntemi yerine mıknatıs yöntemiyle kendiliğinden yumurta hücresi içine girmesini sağlıyoruz. Böylelikle eskiden işe yaramıyor diye çöpe giden yumurtaların olgunlaşmasını sağlıyoruz.”
